Ανατολικός Άνεμος

Σχέδιο Καλλικράτης:
Τίτλοι τέλους για την αυτοδιοικητική μας δημοκρατία
Τάσος Αναστόπουλος, Πλαγιάρι

Χωρίς καμία υπερβολή το σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί τη χαριστική βολή στις έστω και ατελείς και ελλειμματικές δημοκρατικές διαδικασίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως την ξέραμε. Θα ήμουν ανάμεσα στους τελευταίους που θα αξιολογούσαν την Τοπική Αυτοδιοίκηση όπως τη ζήσαμε ως δημοκρατικό παράδεισο μέσα σε μια συγκεντρωτική και αυταρχική ελληνική πολιτεία. Όμως, έχω πεισθεί ότι τώρα τα πράγματα θα πάνε πολύ πίσω.
Ήδη με την εφαρμογή του Καποδίστρια είχε διαπιστωθεί μια σταδιακή αποξένωση των πολιτών από τα κέντρα των τοπικών αποφάσεων. Με τις φαραωνικές αυτοδιοικητικές δομές που θεσμοθετεί ο Καλλικράτης καταργείται δραστικά και δια παντός η εγγύτητα των απλών πολιτών με τους εκλεγμένους αυτοδιοικητικούς αντιπροσώπους τους και αποθαρρύνονται δραστικά οι ανεξάρτητες, ως προς τις διοικήσεις των δήμων, παρεμβάσεις πολιτικών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών συλλογικοτήτων. Με εντυπωσιάζει επίσης πολύ αρνητικά το ότι δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα κατάθεσης προτάσεων για εθελοντικές συνενώσεις, γεγονός που δείχνει πόσο λίγο παίρνει υπόψη της η κυβέρνηση τις ανάγκες, τη λογική και την ιστορική διαδρομή των τοπικών κοινωνιών.
Όμως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολλών σχολιαστών ένα άλλο ανησυχητικό χαρακτηριστικό του Καλλικράτη είναι ότι καταργείται σε πολλές περιπτώσεις η εκλογή μονοπρόσωπων και πολυπρόσωπων οργάνων των παλιών αυτοδιοικητικών δομών και αντικαθίσταται από διορισμένα πρόσωπα ή συμβούλια για τα οποία χρησιμοποιείται η ασαφής έννοια της συγκρότησης. Έτσι, στη θέση του παλιού δημάρχου ενός δήμου ο οποίος συνενώνεται με άλλον ή άλλους δήμους, ο λεγόμενος χωρικός (τοπικός) αντιδήμαρχος διορίζεται, ενώ τα συμβούλια των τοπικών διαμερισμάτων δεν εκλέγονται αλλά συγκροτούνται. Διορισμένος είναι σύμφωνα με τον Καλλικράτη και ο χωρικός περιφερειάρχης στη θέση του εκλεγόμενου νομάρχη.
Στο σχέδιο Καλλικράτης υπερπροβάλλονται επίσης οι έννοιες της οικονομικής αποδοτικότητας και της τεχνοκρατικής αποτελεσματικότητας κυριαρχικά ως προς την πολιτική διάσταση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η υποβάθμιση του πολιτικού περιεχομένου της αυτοδιοίκησης σε συνδυασμό με την αποθάρρυνση των απλών ενεργών πολιτών να παρεμβαίνουν στα τοπικά μέσω ποικίλων συλλογικοτήτων (δημοτικές κινήσεις, ομάδες πρωτοβουλίας για τους ελεύθερους χώρους, περιβαλλοντικές ομάδες, ανεξάρτητα έντυπα κλπ) είναι κάτι που βρίσκει αντίθετους τους προοδευτικούς πολίτες οι οποίοι εκτός από τους καλοστρωμένους δρόμους και την καθαριότητα των δημόσιων χώρων συνεχίζουν να οραματίζονται μια κοινωνία πολιτών με ελευθερία, αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη.