Η Εκπαίδευση στη δίνη του μνημονίου και του Καλλικράτη

Βασιλειάδου Σοφία, Δημ. Συμβουλος Δ.Θέρμης, πρώην Σχολική Σύμβουλος

                                                      

Πρέπει να γίνει συνείδηση όλων μας ότι το δημόσιο σχολείο, η δημόσια εκπαίδευση, είναι το θεμέλιο του μέλλοντός μας. Η πολιτική του Μνημονίου όμως, υπονομεύει ακριβώς αυτό το δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας.
Το βέβαιο είναι ότι τα πραγματικά κέντρα όπου χαράσσεται η εκπαιδευτική μας όπως και η οικονομική πολιτική απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από την εκπαιδευτική κοινότητα, όπως και από τα όρια της χώρας μας, και τελικά τείνουν να ταυτιστούν με παγκόσμια οικονομικά κέντρα.
Η οικονομική και πολιτιστική καχεξία που
χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία έχει, δυστυχώς, το ομόλογό της στην εκπαιδευτική δυσπραγία. Οι νέοι μας βιώνουν αυτή την κατάσταση με εξαιρετικά επώδυνο τρόπο, καθώς καθημερινά ψαλιδίζονται τα όνειρά τους για ένα καλύτερο μέλλον και ασφυκτιούν ανάμεσα στην ανεργία και την αδιαφορία της Πολιτείας Η παιδεία, εξάλλου, σήμερα είναι υποχρεωμένη να προσαρμόζεται συνεχώς στις απαιτήσεις ενός διαρκώς εξελισσόμενου κόσμου, αλλά δυστυχώς χάνοντας ταυτόχρονα τα θεμέλιά της, που είναι ακριβώς οι ανθρωπιστικές αξίες και τα σύμφυτα με αυτές ανθρώπινα δικαιώματα.
Η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης μειώνεται κάθε χρόνο με βασικό στόχο τη μετατόπιση της κοινωνικής ευθύνης από την κοινότητα στο άτομο, με στόχο, ανάμεσα σε άλλα, τη μείωση των κοινωνικών δαπανών.

Το «ψηφιακό» σχολείο
Η θέση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην επίσημη ρητορική για το «νέο σχολείο» είναι καθοριστικής σημασίας. Συνήθως προβάλλονται ως ένα είδος «πανάκειας», που θα αναβαθμίσει αυτόματα το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης στη χώρα μας.. Είναι έντονος ο εργαλειακός χαρακτήρας των σχετικών προτάσεων αλλά και ευδιάκριτη η αδιαφορία για την επίλυση στοιχειωδών προβλημάτων που ταλανίζουν την ελληνική εκπαίδευση, ιδίως σήμερα, σε ένα πλαίσιο που το χαρακτηρίζουν οι ακόμη πιο οδυνηρές συνέπειες της οικονομικής κρίσης και της πολιτικής των Μνημονίων.
Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ)
Γενικά, επισημαίνεται το παράδοξο από τη μια πλευρά να υπονομεύονται και να καταργούνται ουσιαστικά πρακτικές αντισταθμιστικής στήριξης των μαθητών με ιδιαίτερες μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη, Ενισχυτική Διδασκαλία, τάξεις υποδοχής, φροντιστηριακά τμήματα κ.λπ.) και από την άλλη να διακηρύσσεται ότι προωθούνται οι ΖΕΠ.
Στο σχεδιασμό του νέου εκπαιδευτικού τοπίου είναι φανερή η σύνδεση του «νέου σχολείου» με τη νέα αρχιτεκτονική δομή της Αυτοδιοίκησης (Καλλικράτης). Ένας από τους βασικούς στόχους αυτής της σύνδεσης είναι η επιδίωξη της μείωσης των κρατικών δαπανών για την εκπαίδευση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι όχι μόνο στο πλαίσιο του «Καλλικράτη» αλλά και των προηγούμενων «αποκεντρωτικών» πολιτικών στο χώρο της εκπαίδευσης η μετάθεση αρμοδιοτήτων δεν συνοδευόταν από αντίστοιχη εξασφάλιση των απαιτούμενων πόρων. Το αποτέλεσμα ήταν να ωθούνται με άμεσους ή έμμεσους τρόπους τα σχολεία να εξασφαλίζουν πόρους με διάφορους τρόπους, όπως είναι η αξιοποίηση των κτιριακών υποδομών και του εξοπλισμού των σχολείων ή η οικονομική «χορηγία» (χαράτσι) από μέρους των γονέων ή άλλων τοπικών παραγόντων. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα των παιδικών σταθμών. Οι περισσότεροι δήμοι επιβάρυναν τους γονείς για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών των παιδικών σταθμών (αυξήσεις στα δίδακτρα ή άλλες έκτακτες εισφορές). Επιπλέον, ενισχύθηκε η εφαρμογή ελαστικών μορφών εργασίας, αφού οι περισσότεροι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και έργου, έτσι ώστε να βρίσκονται σε κατάσταση εργασιακής ομηρίας.
Συμπερασματικά
Το «νέο σχολείο» ουσιαστικά είναι σχολείο της ιδιωτικοποίησης, των περικοπών και της υποχρηματοδότησης, , σχολείο επιλεκτικό, φθηνό και ευέλικτο, για να μπορεί να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες των αγορών.
Το τοπίο της ελληνικής εκπαίδευσης προδιαγράφεται ακόμη πιο δυσοίωνο στο κατώφλι του 2011, καθώς μια σειρά από αρνητικές εξαγγελίες επιβαρύνουν αφόρητα την ελληνική εκπαίδευση.
Έτσι:
• Το ποσοστό δαπανών μόλις και μετά βίας θα φτάσει το 2,75% για την εκπαίδευση και των τριών βαθμίδων.
• Αυξάνονται οι συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολείων, χωρίς παιδαγωγικά και κοινωνικά κριτήρια.
• Ενισχύονται η ανεργία, οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις και η εργασιακή περιπλάνηση στο χώρο της εκπαίδευσης.
• Καταργούνται βασικές υποστηρικτικές δομές για τους «αδύνατους» μαθητές και μαθήτριες.
• Ενισχύονται τα φαινόμενα ρατσισμού, ξενοφοβίας και αρνητικών διακρίσεων στο ελληνικό σχολείο, όπως και στην ευρύτερη κοινωνία.
Πρέπει να γίνουν βαθιές τομές και στη δομή και στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης (αναλυτικά προγράμματα), όπως και στον τρόπο διδασκαλίας. Οι αλλαγές όμως που έχει ανάγκη το εκπαιδευτικό μας σύστημα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες τού σήμερα είναι στον αντίποδα των κυβερνητικών πρωτοβουλιών, οι οποίες κινούνται αποκλειστικά με τη λογική της μείωσης των δαπανών και της εκχώρησης στον ιδιωτικό τομέα βασικών εκπαιδευτικών λειτουργιών και παροχών ( βιβλία- επιμόρφωση- εκπαιδευτική έρευνα κ.λπ.).
Εμείς οι γονείς , οι εκπαιδευτικοί, οι δημοτικοί σύμβουλοι τι κάνουμε;
Συνεργαζόμαστε και διεκδικούμε, μαχητικά αν χρειαστεί, από την κεντρική διοίκηση και τον φορέα που την εκπροσωπεί , την τοπική αυτοδιοίκηση, ποιοτική εκπαίδευση και τη χρηματοδότηση που τα σχολεία μας δικαιούνται: για νέα κτίρια, ολιγάριθμα τμήματα, υποδομές, προσωπικό , όχι μόνο για την βασική εκπαίδευση αλλά και για την ενισχυτική διδασκαλία ,την ψυχολογική στήριξη και άλλες αναγκαίες σχολικές δράσεις. Γιατί το μέλλον των παιδιών μας καθορίζεται κύρια από την ποιότητα της παρεχόμενης σε αυτά εκπαίδευση.